1. Μέγα βιβλίον, μέγα κακόν
Η φράση αποδίδεται στον Καλλίμαχο, αλεξανδρινό ποιητή και επιγραμματοποιό που έζησε κατά την περίοδο 310-240 π.Χ. Σημαίνει ότι «ένα ογκώδες βιβλίο είναι μεγάλο κακό» και θεωρείται ως κριτική σε όσους συνέθεταν μεγάλα επικά ποιήματα προσπαθώντας ανεπιτυχώς να μιμηθούν τον Ομηρο. Σήμερα μπορεί να τη χρησιμοποιήσει κάποιος στο γραφείο όταν χρειάζεται να εξηγήσει, για παράδειγμα, γιατί χρειάστηκε τέσσερις εβδομάδες για να γράψει μια έκθεση τριών και μόνο σελίδων!
2. Accipe quam primum, brevis est occasio lucri
Ο Ρωμαίος ποιητής και επιγραμματοποιός Μάρκος Βαλέριος Μαρτιάλης είχε γράψει σε ένα από τα 12 βιβλία επιγραμμάτων του αυτή τη φράση, η οποία σημαίνει: « Αρπαξε την ευκαιρία για κέρδος, γιατί δεν πρόκειται να σε περιμένει για πολύ». «Θα έγραφε καταπληκτικά σήμερα στο Twitter», γράφει ο Κιντ για τον Ρωμαίο ποιητή, καθώς στην ουσία, αν το σκεφτεί κανείς, με αυτή τη φράση είχε συνοψίσει από τότε τη σημερινή έννοια του αδηφάγου καπιταλισμού σε επτά λέξεις. «Στη βράση κολλάει το σίδερο», θα λέγαμε στις μέρες μας, με απλά λόγια.
3. Merses profundo, pulchrior evenit
Το απόφθεγμα του ποιητή Οράτιου θα μπορούσε να μεταφραστεί ελεύθερα ως «πρέπει να κάνεις βουτιά στα βαθιά για να δεις κάτι πιο όμορφο να αναδύεται». Η φράση θα μπορούσε να προσαρμοστεί στη σημερινή πραγματικότητα με την έννοια ότι κάποιος θα πρέπει να τολμήσει, αν θέλει να κερδίσει. Πάντως, κατά σύμπτωση, ο Οράτιος είναι ένας από τους αγαπημένους ρωμαίους λυρικούς ποιητές του Μπόρις Τζόνσον.
4. Αιέν αριστεύειν
Σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει «πάντα να αριστεύεις», να υπερέχεις, να είσαι καλύτερος από τους άλλους. Πρόκειται για ομηρική έκφραση που εκφράζει τη βαθιά ριζωμένη φυλετική επιθυμία των ανθρώπων της ομηρικής εποχής για απόλυτη προσωπική διάκριση και υπεροχή. Σημαίνει να είναι κανείς πάντα ο καλύτερος, ο πρώτος. Ο Μέγας Αλέξανδρος φέρεται να κοιμόταν με ένα αντίγραφο της «Ιλιάδας» του Ομήρου κάτω από το μαξιλάρι του, ώστε να μπορέσει να απορροφήσει τη σοφία του στις εκστρατείες του. Τη συγκεκριμένη συμβουλή φαίνεται να έδωσε ο Πηλέας στο γιο του, Αχιλλέα, όταν έφυγε για την Τροία. Την ίδια, επίσης, συμβουλή έδωσε ο Ιππόλοχος στον γιο του, Γλαύκο, αρχηγό των Λυκίων και αντίπαλο των Αχαιών. Στη συνέχεια, όταν ο Γλαύκος συνάντησε τον Ελληνα Διομήδη μπροστά στα τείχη της Τροίας, καυχήθηκε ότι οι πρόγονοί του τον προέτρεπαν πάντα να τα καταφέρνει καλύτερα από τους άλλους. Ο Διομήδης, ωστόσο, του απάντησε ότι οι παππούδες τους ήταν φίλοι και προσφέρθηκε να ανταλλάξουν πανοπλίες, ως χειρονομία ειρήνης. Τελικά, ο Γλαύκος σκοτώθηκε στο πεδίο της μάχης από τον Αίαντα τον Τελαμώνιο, αποδεικνύοντας ότι κάποιος που καυχιέται, μπορεί να διαφημίζει τις ικανότητές του, ωστόσο δεν τις προστατεύει. Το συγκεκριμένο απόφθεγμα έγινε το θεμελιώδες ηθικό ιδανικό σε ολόκληρο τον αρχαίο ελληνικό κόσμο. Η χαρακτηριστικότερη εκδήλωσή του βρίσκεται στη θεσμοθέτηση των πολυάριθμων και ποικιλώνυμων αγώνων. Το ιδεώδες αυτό έγινε η αιτία για τη δημιουργία πάμπολλων υπέροχων μορφών, ατομικών αλλά και συλλογικών. Ωστόσο, το συγκεκριμένο απόφθεγμα υπήρξε ένα από τα απώτερα αίτια της αχαλίνωτης φιλοδοξίας, του ασίγαστου φθόνου και της διαίρεσης.
5. Αν
Οταν ο Φίλιππος Β’ της Μακεδονίας εισέβαλε στην Πελοπόννησο τον 4ο αιώνα π.Χ., έστειλε μήνυμα στους Σπαρτιάτες ρωτώντας «αν θα τον δεχόταν ως φίλο ή ως εχθρό». Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, οι Πελοποννήσιοι απάντησαν ουδέτερα, «ότι δεν σκόπευαν να τον δεχθούν ως τίποτε από τα δύο». Η απάντησή τους εξαγρίωσε τον Φίλιππο, ο οποίος έστειλε ένα άλλου τύπου μήνυμα, διαμηνύοντάς τους ότι «αν κερδίσω τον πόλεμο, θα είστε σκλάβοι για πάντα». Η λακωνική απάντηση των Σπαρτιατών τού έκοψε τη φόρα: «Αν» απάντησαν εκείνοι, χωρίς να χάνουν τον χρόνο τους σε λόγια, κάτι που θα έπρεπε να κάνει οποιοσδήποτε θα ήθελε να πετύχει σε οποιονδήποτε επαγγελματικό χώρο.
6. Της παιδείας την μεν ρίζαν είναι πικράν τον δε καρπόν γλυκύν
Το γνωμικό σημαίνει ότι «οι ρίζες της εκπαίδευσης είναι πικρές, αλλά ο καρπός είναι γλυκός». Ο Αριστοτέλης, στον οποίο αποδίδεται η φράση, δεν διέθετε τη λακωνικότητα των Σπαρτιατών, αλλά σύμφωνα με τον βιογράφο του Διογένη Λαέρτιο γνώριζε τέλεια το ρητό που θα μπορούσε να έχει στο μυαλό του κάθε επιτυχημένος επαγγελματίας: ότι τα χρόνια του μόχθου αξίζουν, τελικά, πολλά. Παρόμοια φιλοσοφική θέση μπορεί να βρει κανείς και στον Αισχύλο: «πάθει μάθος» ή «η γνώση πηγάζει από τα βάσανα».
7. Omnia mea mecum porto
«Ο,τι είναι δικό μου το κουβαλάω μαζί μου» σημαίνει η φράση. Ο Κικέρων τη χρησιμοποίησε αρχικά για να περιγράψει την προκατάληψη της πίστης της Πριήνης, ότι τα μόνα αγαθά που χρειάζεται κάποιος είναι η σοφία και ο χαρακτήρας. Αυτές τις ημέρες, ωστόσο, ο Βίας ο Πριηνεύς –ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας– ενδεχομένως να μιλούσε εξίσου εύκολα για το smartphone του!
8. Μικρόν από του ηλίου μετάστηθι
Κατά τον Πλούταρχο, όταν ο Αλέξανδρος βρέθηκε στην Κόρινθο ως επικεφαλής του πανελληνίου συνεδρίου, το 336 π.Χ., θέλησε να γνωρίσει τον Διογένη. Οταν τον ρώτησε αν χρειάζεται κάτι, ο φιλόσοφος του έδωσε την αδιανόητη απάντηση «μικρόν από του ηλίου μετάστηθι», δηλαδή «παραμέρισε λίγο, γιατί μου κρύβεις τον ήλιο». Φεύγοντας, ο Αλέξανδρος είπε στην ακολουθία του το περίφημο: «Εάν δεν ήμουν ο Αλέξανδρος, θα ήθελα να ήμουν ο Διογένης». Ωστόσο, πολλοί νεώτεροι ιστορικοί αμφισβητούν την ιστορικότητα αυτού του γεγονότος, κατατάσσοντάς το στη μεταγενέστερη ανεκδοτολογία που πλάστηκε για τον μακεδόνα βασιλιά. Προσοχή: Η φράση αυτή μπορεί να μην αρέσει στον κάθε ανώτερό σας…
9. Non quia difficilia sunt non audemus, sed quia non audemus difficilia sunt
Ο ρωμαίος φιλόσοφος Λεύκιος Ανναίος Σενέκας είπε αυτή τη φράση, που σημαίνει «δεν είναι ότι δεν τολμάμε να πράξουμε τα δύσκολα. Είναι ότι είναι δύσκολα επειδή δεν τολμάμε να τα πράξουμε». Η πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας Λιζ Τρας χρησιμοποίησε το απόφθεγμα όταν άφησε το αξίωμά της, μετά από επτά εβδομάδες στον πρωθυπουργικό θώκο. Πιο συναφής μπορεί να ήταν η άλλη έκφραση που χρησιμοποιούσε ο φιλόσοφος: «qui peccare se nescit, corrigi non vult», που σημαίνει ότι «ο άνθρωπος που δεν γνωρίζει τα λάθη του είναι αυτός που δεν θα θελήσει να τα διορθώσει».
