«Great Smog»: Το φαινόμενο της ομίχλης που παρέλυσε τα πάντα στο Λονδίνο...

Η «Μεγάλη ομίχλη του Λονδίνου» που συνέβη το 1952

Η Παρασκευή 5 Δεκεμβρίου του 1952 ξημέρωσε με το Λονδίνο να έχει καλυφθεί από ένα παχύ στρώμα ομίχλης. Εκείνη την ημέρα κανείς δεν έδωσε σημασία στο φαινόμενο. Εξάλλου ήταν κάτι το συνηθισμένο για την Αγγλική πρωτεύουσα.

Η ομίχλη όμως ήταν βαριά, σαν πέπλο κουρτίνας και δεν έλεγε να φυσήξει και λίγος αέρας για να την «σπάσει».

Η θερμοκρασία το βράδυ έπεσε αρκετά και οι Λονδρέζοι όπως ήταν φυσικό άναψαν τα τζάκια, και τις σόμπες.


Καταστροφή. Η ατμόσφαιρα επιβαρύνθηκε με μονοξείδιο του άνθρακα, με οξείδιο του αζώτου και όλα αυτά ήρθαν και «κάθισαν» επάνω στην ομίχλη. Πλέον στην ατμόσφαιρα είχε διοχετευτεί τεράστια ποσότητα καπνού.

Και την ίδια ώρα συνέχιζε να μη φυσάει στην πόλη. Το φωτοχημικό νέφος την σκέπασε από άκρη σε άκρη. Ο ουρανός έγινε ασυνήθιστα σκοτεινός ακόμη και την ημέρα και η ομίχλη μετατράπηκε σε αιθαλομίχλη.

Η ορατότητα περιορίστηκε στο ελάχιστο ακόμη και σε εσωτερικούς χώρους. Τα αυτοκίνητα συγκρούονταν στους δρόμους, οι άνθρωποι δεν έβλεπαν για να περπατήσουν ή να μπουν στο μετρό. Και στους δρόμους ακόμη και τη μέρα πολλοί κρατούσαν φακούς ή φαναράκια για να τους βλέπουν και να βλέπουν

Τα πάντα άρχισαν να παραλύουν. Ο κόσμος δεν μπορούσε να κάνει τα βασικά. Να πάει στη δουλειά του, τα παιδιά να πάνε στο σχολείο, οι άνθρωποι να πάνε να ψωνίσουν στα σούπερ μάρκετ.


Την ίδια στιγμή είχαν παραλύσει όλες οι συγκοινωνίες ενώ τουλάχιστον 500 αεροπλάνα δεν κατάφεραν να προσγειωθούν στο Λονδίνο και άλλαξαν αεροδρόμιο. Τα ασθενοφόρα ήταν τα μοναδικά οχήματα που κυκλοφορούσαν στους δρόμους αλλά λόγω της μειωμένης ορατότητας έκαναν 6 φορές περισσότερο χρόνο από το κανονικό για να πάνε σε κάποιο περιστατικό.

Συναυλίες και θεάματα ακυρώθηκαν. Οι κινηματογράφοι και τα θέατρα δεν λειτουργούσαν ενώ ένας πιανίστας που ήταν να πάει σε μια παράσταση, χάθηκε στην ίδια του την πόλη και η παράσταση ματαιώθηκε.

Οι Λονδρέζοι έδωσαν όνομα στο φαινόμενο. «Great Smog». Οι εφημερίδες έβγαιναν με ανησυχητικά πρωτοσέλιδα. «Το Λονδίνο υποφέρει» έγραφε ο Guardian. «Χιλιάδες πολίτες δεν μπορούν να πάρουν γάλα» έγραφε η Telegraph.

Παρέα με τους διαρρήκτες

Η εικόνα όπως είχε διαμορφωθεί στην πρωτεύουσα της Αγγλίας ήταν η κατάλληλη για να δράσουν κλέφτες και διαρρήκτες. Η ομίχλη τους έκανε αόρατους. Η αστυνομία δεν μπορούσε όχι μόνο να τους εντοπίσει αλλά και να τους κυνηγήσει.


Μέσα σε λίγες ώρες καταγράφηκαν περισσότερες από 100 διαρρήξεις σε σπίτια και τράπεζες. Παράλληλα αυξήθηκαν και οι επιθέσεις στους δρόμους. Μάλιστα κάποιος επιτέθηκε με μαχαίρι σε μια 16χρονη σε κεντρικό δρόμο του Λονδίνου. Δεν μπόρεσαν να τον βρουν ποτέ

«Όχι» από τον Τσόρτσιλ

Κάθε ώρα που περνούσε η κατάσταση χειροτέρευε. Η ατμόσφαιρα εκτός από αποπνικτική είχε γίνει και τοξική. Περισσότερα από 150.000 περιστατικά με δύσπνοια και σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα μεταφέρθηκαν στα νοσοκομεία.

Στο δρόμο οι άνθρωποι λαχάνιαζαν δεν μπορούσαν να αναπνεύσουν και πολλοί λιποθυμούσαν. Συνολικά σημειώθηκαν 12.000 θάνατοι. Οι λοιμώξεις του αναπνευστικού ήταν η κυριότερη αιτία. Περισσότερο υπέφεραν οι ηλικιωμένοι και τα άτομα που άνηκαν σε ευπαθείς ομάδες, καθώς και τα μικρά παιδιά.


Το υπουργικό συμβούλιο πίεζε τον πρωθυπουργό να λάβει μέτρα. Ο Τσόρτσιλ όμως είχε πεισμώσει και αρνιόταν. «θα φύγει μόνη της έλεγε» αλλά η ομίχλη έμοιαζε με τοίχο και δεν έπαιρνε κανένα μέτρο.

Και μέσα σε όλα αυτά παρουσιάστηκε και ένας αντικυκλώνας στην περιοχή της Αγγλικής πρωτεύουσας ο οποίος έσπρωχνε το νέφος προς τα κάτω δημιουργώντας το φαινόμενο της «θερμοκρασιακής αναστροφής». Ο ζεστός καπνός από τις καμινάδες αντί να πάει ψηλά στον ουρανό και να διασκορπιστεί συγκεντρώνονταν κοντά στο έδαφος.

4 μέρες στην «κόλαση»

Το φαινόμενο διήρκησε από τις 5 μέχρι και τις 9 Δεκεμβρίου. Τελικά ο πρωθυπουργός πείστηκε να λάβει μέτρα και τις τελευταίες ώρες απαγορεύτηκε η λειτουργία των τζακιών και των σομπών εντός της πόλης.


Από την Τετάρτη 10 Δεκεμβρίου άρχισε να φυσάει και η ομίχλη να διαλύεται. Χρειάστηκε να περάσουν 64 χρόνια και να φτάσουμε στο 2016 για να μπορέσουν οι επιστήμονες να εξηγήσουν το φαινόμενο.

Η μελέτη του πανεπιστημίου Α&Μ του Τέξας και από πειράματα που έγιναν, διαπίστωσε πως στην ατμόσφαιρα το διοξείδιο του αζώτου μετατρέπει το διοξείδιο του θείου σε θανατηφόρο θειικό οξύ. Και η ομίχλη του Λονδίνου οφειλόταν στο διοξείδιο του θείου που απελευθερώθηκε από την καύση των σομπών και των τζακιών αλλά και από τις βιομηχανίες της περιοχής.