Παγκόσμια ημέρα γυναίκας: Πέντε πράγματα που δεν μπορούσαν να κάνουν οι γυναίκες πριν 100 χρόνια

 

Είναι λίγο δύσκολο να φανταστεί κανείς σήμερα τη χώρα μας με τις γυναίκες να μην απολαμβάνουν βασικά και αυτονόητα δικαιώματα, αλλά δυστυχώς τα πράγματα δεν είχαν πάντα έτσι.

Υπήρξε μία εποχή που ακόμη και το να κρατήσουν το επίθετό τους μετά τον γάμο φάνταζε ως αδιανόητο.

Ακολουθούν πέντε παραδείγματα τέτοιου χαρακτήρα, τα οποία ευτυχώς σήμερα ακούγονται εντελώς παράδοξα:

ΝΑ ΜΠΟΥΝ ΣΤΟΝ ΣΤΡΑΤΟ

Υπήρχε μια εποχή που κάτι τέτοιο ήταν απλώς αδύνατον. Αν και οι γυναίκες ήταν πάντα κοντά στο στράτευμα, μέσα από επαγγέλματα όπως εκείνο της νοσηλεύτριας, το να κρατούν το τουφέκι στο χέρι δεν ήταν μέσα στο πλάνο.

Για τις ΗΠΑ, αυτό άλλαξε το 1942, κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, όταν ο στρατός είχε τόσο μεγάλη ανάγκη από νεοσύλλεκτους που επέτρεψαν στις γυναίκες να ενταχθούν και να καλύψουν μη μάχιμες θέσεις σε επικουρική βάση. Τελικά, ο αμερικανικός στρατός επέτρεψε στις γυναίκες να καταταγούν επίσημα στις εφεδρείες ιδρύοντας το Γυναικείο Σώμα Στρατού (WAC) το 1948.

Στην Ελλάδα, αυτό συνέβη το 1978 όταν ψηφίστηκε ο νόμος “περί εθελοντικής στράτευσης των γυναικών” και αφορούσε γυναίκες από 18 έως 32 ετών. Στις 5 Φεβρουαρίου του 1979, οι πρώτες 95 γυναίκες από τις 220 που επιλέχθηκαν, παρουσιάστηκαν στο Κέντρο Εκπαίδευσης Τεθωρακισμένων στο Γουδί. Στις 10 Μαρτίου θα πραγματοποιούταν η ορκωμοσία και των 220 γυναικών.

Το 1991 πάρθηκε η απόφαση να ενταχθούν οι πρώτες γυναίκες και στις Σχολές Αξιωματικών και των τριών όπλων.

ΝΑ ΨΗΦΙΣΟΥΝ

Στις ΗΠΑ, οι γυναίκες απέκτησαν το δικαίωμα ψήφου το 1920. Ο νόμος αυτός πέρασε σε μεγάλο βαθμό χάρη στις προσπάθειες μερικών γυναικών που άλλαξαν τον κόσμο, όπως ήταν οι Σουφραζέτες, Σούζαν Μπ. Άντονι και Ελίζαμπεθ Στάντον. Και όσο κι αν θέλουν να πιστεύουν στις ΗΠΑ ότι ήταν πάντα η πιο προοδευτική χώρα, υπήρχαν πολλά άλλα κράτη όπου οι γυναίκες είχαν ήδη το δικαίωμα να ψηφίσουν πριν αυτό θεσμοθετηθεί στην άλλη πλευρά του ατλαντικού.

Στην Ελλάδα τώρα, οι γυναίκες ψήφισαν για πρώτη φορά στις δημοτικές εκλογές της 11ης Φεβρουαρίου 1934. Εκλογικό δικαίωμα δόθηκε μόνο σε όσες είχαν κλείσει τα 30 χρόνια και διέθεταν τουλάχιστον απολυτήριο Δημοτικού. Στους εκλογικούς καταλόγους της Αθήνας γράφτηκαν μόλις 2.655 γυναίκες, από τις οποίες τελικά ψήφισαν μόνο 439.

Χρειάστηκαν να περιμένουν 22 χρόνια για να ψηφίσουν και στις βουλευτικές εκλογές. Αυτό συνέβη για πρώτη φορά στις 19 Φεβρουαρίου του 1956.

ΝΑ ΚΡΑΤΗΣΟΥΝ ΤΟ ΕΠΙΘΕΤΟ ΤΟΥΣ

Σήμερα, η πλειοψηφία των γυναικών επιλέγει να κρατήσει το πατρικό της όνομα αφότου παντρευτεί. Υπήρχε όμως μία εποχή, που κάτι τέτοιο θα μπορούσε να έχει σοβαρά αρνητικές επιπτώσεις στη ζωή της. Στις ΗΠΑ για παράδειγμα, αν μια γυναίκα δεν έπαιρνε το επώνυμο του συζύγου της, δεν ήταν απλώς δαχτυλοδειχτούμενη από την κοινωνία αλλά οι εργοδότες θα μπορούσαν ακόμη και να αρνηθούν να την πληρώσουν ή θα μπορούσε ακόμη και να χάσει το δικαίωμά της να ψηφίζει.

Το 1976, η Χαβάη έγινε η τελευταία πολιτεία που έδωσε και επίσημα το δικαίωμα σε μια γυναίκα να μην είναι υποχρεωμένη να παίρνει το επώνυμο του συζύγου της.

Στην Ελλάδα αυτό συνέβη το 1983. Μέχρι τότε οι γυναίκες έπαιρναν αυτομάτως το επώνυμο του συζύγου τους. Με το Άρθρο 15 - Νόμος 1329/1983, σταμάτησε να “μεταβάλλεται το επώνυμο των συζύγων, ως προς τις έννομες σχέσεις τους”. Μάλιστα, όσες γυναίκες είχαν κάνει γάμο πριν τις 18 Φεβρουαρίου 1983 τους δόθηκε προαιρετικά η δυνατότητα να ανακτήσουν το πατρικό τους επώνυμο.

ΝΑ ΠΑΡΟΥΝ ΜΕΡΟΣ ΣΤΟΥΣ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ

Υπήρχε μια εποχή που οι Ελληνίδες δεν μπορούσαν να αγωνιστούν στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Το 1900, στους Αγώνες που πραγματοποιήθηκαν στο Παρίσι, οι γυναίκες αντιπροσώπευαν λιγότερο από το 3% των αθλητών ενώ όσον αφορά τις Ελληνίδες, θα έπρεπε να περιμένουμε 36 ολόκληρα χρόνια μέχρι να δουν κάποια να λαμβάνει μέρος.

Στους Ολυμπιακούς του Βερολίνου η χώρα μας αποφάσισε να κάνει ένα σημαντικό βήμα προς την ισότητα και να στείλει την Δόμνα Λανίτου Καβουνίδου. Η αθλήτρια αγωνίστηκε στα 80 μέτρα με εμπόδια και κατάφερε να φτάσει ως τον ημιτελικό, καθώς και στα 100 μέτρα.

Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1948, θα λάβει και πάλι μέρος ως η μόνη Ελληνίδα που συμμετείχε στην εθνική αποστολή.

Σε συνέντευξή της το 2004, θα πει:

“Θυμάμαι το στάδιο όπου γινόταν ένας χαμός. Πρώτη φορά έβλεπα τόσο κόσμο. Ο Χίτλερ βρισκόταν εκεί και στο στάδιο ήταν και ο Σπύρος Λούης αν και δεν αγωνιζόταν. Είχε έρθει με πολιτικά. Ηταν τεράστια υπόθεση να είμαι η πρώτη Ελληνίδα που συμμετέχει σε Ολυμπιακούς Αγώνες. Τα πάντα, βέβαια, έδειχναν την μεγαλομανία του Χίτλερ στην Γερμανία”.

ΝΑ ΦΟΡΕΣΟΥΝ ΠΑΝΤΕΛΟΝΙΑ

Αυτή η απαγόρευση αφορά περισσότερο τις ΗΠΑ και όχι την Ελλάδα, καθώς εδώ θα ήταν ακόμη περισσότερο αδιανόητο να συμβεί ώστε να χρειαζόταν και κάποιος νόμος για να το απαγορεύσει. Στην άλλη πλευρά όμως του ατλαντικού δεν είχαν έτσι τα πράγματα.

Στην πραγματικότητα, έχει πολύ συχνά ήταν παράνομο. Πολλές πολιτείες είχαν επιβάλει σχετικούς νόμους κατά τον 19ο αιώνα και στις αρχές του 20ου που έλεγαν ότι οι γυναίκες δεν μπορούσαν να ντύνονται όπως οι άνδρες, πράγμα που ουσιαστικά σήμαινε ότι δεν μπορούσαν να φορούν παντελόνια.

Αν και αυτοί οι νόμοι δεν εφαρμόζονταν πάντα, οι γυναίκες που φορούσαν παντελόνια θεωρούνταν σίγουρα κατακριτέες. Ήταν η μόδα αυτή που τελικά βοήθησε σε μεγάλο βαθμό να αλλάξει η αντίληψη της κοινωνίας. Από τη δεκαετία του 1910 έως τα τέλη της δεκαετίας του 1920, σχεδιάστριες όπως η Κοκό Σανέλ άρχισαν να ενσωματώνουν παντελόνια στις συλλογές τους και σταρς του σινεμά όπως η Μάρλεν Ντίτριχ άρχισαν να τα φορούν με το ιδιαίτερο στυλ τους. Τότε ήταν που το παντελόνι πέρασε στο φάσμα του unisex.