Η Ελλάδα έχει πολλούς ορμητικούς ποταμούς, οι περισσότεροι από τους οποίους έχουν μικρό μήκος. Η ορμητικότητά τους οφείλεται στο γεγονός ότι διασχίζουν μικρή απόσταση ξεκινώντας από το βουνό μέχρι να φθάσουν χαμηλότερα στο επίπεδο της θάλασσας. Η ποσότητα νερού που μεταφέρουν είναι διαφορετική από εποχή σε εποχή. Πολύ νερό μεταφέρουν κυρίως το φθινόπωρο και το χειμώνα, όταν παρατηρούνται έντονες βροχοπτώσεις. Οι πηγές των μεγαλύτερων ποταμών βρίσκονται στην οροσειρά της Πίνδου, η οποία καθορίζει την κατεύθυνση της ροής τους προς το Αιγαίο και το Ιόνιο πέλαγος.
Τα κυριότερα ποτάμια της Ελλάδας
Ένας σημαντικός αριθμός μεγάλων ποταμών της Ελλάδας είναι διασυνοριακοί όπως ο Αξιός, ο Νέστος, ο Στρυμόνας και ο Έβρος οι οποίοι πηγάζουν στις γειτονικές βαλκανικές χώρες, ενώ ο Αώος πηγάζει στην Ελλάδα και καταλήγει στην Αδριατική. Ο μεγαλύτερος ποταμός της χώρας είναι ο Έβρος, ενώ από τους ποταμούς που βρίσκονται εξολοκλήρου στην Ελλάδα μεγαλύτεροι είναι ο Αλιάκμονας, ο Αχελώος και ο Πηνειός (Θεσσαλίας).
| Α/Α | ΠΟΤΑΜΙΑ | ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΑ | ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ |
| 1 | Αλιάκμονας | 299 | Μακεδονία |
| 2 | Αχελώος | 220 | Στερεά Ελλάδα |
| 3 | Πηνειός (Θεσσαλικός) | 205 | Θεσσαλία |
| 4 | Έβρος | 204 (480) | Θράκη |
| 5 | Νέστος | 130 (243) | Θράκη – Μακεδονία |
| 6 | Στρυμόνας | 118 (392) | Μακεδονία |
| 7 | Θύαμις (Καλαμάς) | 115 | Ήπειρος |
| 8 | Αλφειός | 110 | Πελοπόννησος |
| 8 | Άραχθος | 110 | Ήπειρος |
| 10 | Ενιπέας (Θεσσαλικός) | 84 | Θεσσαλία |
| 11 | Ευρώτας | 82 | Πελοπόννησος |
| 12 | Λούρος | 80 | Ήπειρος |
| 13 | Σπερχειός | 80 | Στερεά Ελλάδα |
| 14 | Εύηνος | 80 | Στερεά Ελλάδα |
| 15 | Ταυρωπός (Μέγδοβας) | 78 | Θεσσαλία- Στερεά Ελλάδα |
| 16 | Αξιός | 76 (380) | Μακεδονία |
| 17 | Αώος | 70 (260) | Ήπειρος |
| 18 | Εχέδωρος ( Γαλλικός ) | 70 | Μακεδονία |
| 19 | Λάδωνας | 70 | Πελοπόννησος |
| 20 | Μόρνος | 70 | Στερεά Ελλάδα |
ΒΟΙΔΟΜΑΤΗΣ , Ο ΠΟΤΑΜΟΣ ΜΕ ΤΑ ΠΙΟ ΚΑΘΑΡΑ ΝΕΡΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ.
ΑΛΙΑΚΜΟΝΑΣ , Ο ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΣ ΣΕ ΜΗΚΟΣ ΠΟΤΑΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
ΠΕΤΡΙΝΟ ΓΕΦΥΡΙ ΣΕ ΠΟΤΑΜΟ
ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΟΤΑΜΟΙ
Οι ποταμοί, σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία ήταν ποτάμιοι θεοί, γιοι του Ωκεανού και της Τηθύος. Αποτελούν θέμα των λαϊκών μας παραδόσεων. Θρύλοι θέλουν αλλόκοτα πλάσματα να ζωντανεύουν στα νερά των ποταμών.
Ποταμός Αχελώος
Ο Όμηρος τοποθετεί τον Αχελώο πριν από τον Ωκεανό. Οι θάλασσες, οι πηγές και τα νερά που πηγάζουν από την γη προέρχονται από αυτόν. Αντίθετα ο Ησίοδος συγκαταλέγει τον Αχελώο στα παιδιά της Τηθύος και του Ωκεανού, στις ποτάμιες θεότητες. Κόρες του ήταν οι Σειρήνες, οι Νύμφες και πολλές άλλες πηγές (Κασταλία, Καλλιρρόη κλπ).
Ο Αχελώος είχε αρκετές μορφές. Συνήθως απεικονίζεται από την μέση και κάτω σαν ψάρι, γενειοφόρος με κέρατα στο κεφάλι του. Άλλες μορφές του ποτάμιου αυτού θεού ήταν σαν φίδι, σαν ταύρος και σαν ανθρωπόμορφο ον με κεφάλι ταύρου που από τα γένια του έτρεχαν πολλά νερά
Αχελώος και Ηρακλής
Γνωστός είναι ο μύθος της πάλης του με τον Ηρακλή για χάρη της Δηιάνειρας. Ο Ηρακλής όταν πήγε στον Άδη συνάντησε τον Μελέαγρος αδελφό της Δηιάνειρας και γιο του Οινέα. Αυτός του ζήτησε σαν χάρη να παντρευτεί την αδελφή του. Ο ήρωας δεν αθέτησε την υπόσχεση του και πήγε στην Καλυδώνα όπου βασίλευε ο Οινέας. Εκεί όμως ένας επίμονος μνηστήρας, ο Αχελώος, ζητούσε την κόρη του Οινέα παίρνοντας διάφορες μορφές. Έγινε μάχη και ο ποτάμιος θεός, παρά τις συνεχείς μεταμορφώσεις του, έχασε. Τότε ο Ηρακλής του απέκοψε το δεξί του κέρατο (έκλεισε τη μία εκβολή του ποταμού) και από το αίμα που έρρευσε γεννήθηκαν οι Σειρήνες. Το κέρατο αυτό δεν το κράτησε ο Ηρακλής. Ο Αχελώος σε αντάλλαγμα του έδωσε το κέρας της Αμάλθειας (το νέο πλούσιο γόνιμο έδαφος) που στην συνέχεια ο ήρωας δώρησε στον Οινέα. Ο ποταμός-Θεός είχε νικηθεί και ο Ηρακλής νυμφεύθηκε την Δηιάνειρα. Βέβαια ο μύθος αυτός και κατά τον Διόδωρο αλλά και τον Στράβωνα ερμηνεύει τις προσπάθειες των αρχαίων εκεί κατοίκων να τιθασεύσουν την ορμή του ποταμού (κέρας) περιφράσσοντάς τον με μεγάλα έργα (μεταμορφώσεις ποταμού) και να τον μετατρέψουν σε γόνιμο ποταμό (γάμος του Ηρακλή).
Αλιάκμονας
Ποταμός της δυτικής Μακεδονίας, ο μεγαλύτερος σε μήκος ποταμός της Ελλάδας, που πηγάζει σε ελληνικό έδαφος. Το όνομά του είναι σύνθετη λέξη και προέρχεται από τη λέξη “άλς” (άλας, θάλασσα) και “άκμων” (αμόνι).
Γιος του Ωκεανού και της Τηθύος, σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή ήταν γιος του Παλαιστίνου (βασιλιά της Θράκης) και της Πιερίδας (κόρης του Πίερρου, βασιλιά της Πιερίας ) και εγγονός του Ποσειδώνα.
Μια αρχαία παράδοση λέει ότι, όσα πρόβατα έπιναν νερό από τον Αλιάκμονα άλλαζαν χρώμα και γίνονταν λευκά. Η παράδοση αυτή επιβεβαιώνεται από μια καταγραφή του Λατίνου συγγραφέα Πλίνιου (23-79 μ.Χ.), που μεταφρασμένη από τα λατινικά λέει: “Ωσαύτως εν Μακεδονία, όσοι θέλουσι να έχωσι πρόβατα λευκά άγουσιν εις τον Αλιάκμονα, όσοι δε μέλανα εις τον Αξιόν”.”
Αχέροντας
Τα μυστηριώδη του σπήλαια, τα θολά του νερά και η πορεία του ανάμεσα στις επικίνδυνες και σκοτεινές χαράδρες, εξήραν τη φαντασία των αρχαίων μας προγόνων, οι οποίοι τον ταύτισαν με τον Άδη και τον θεώρησαν την κύρια οδό προς αυτόν. Εξάλλου η ίδια η λέξη Αχέρων δεν είναι τυχαία αφού τα συνθετικά της ,”αχέα – ρέων”, δηλώνουν αυτόν που φέρνει τις πίκρες και τα δάκρυα.
Σύμφωνα με την αρχαία παράδοση λοιπόν, ο Αχέρων κατέληγε στην Αχερουσία, λίμνη που ήταν ιδιαιτέρως παγερή, χωρίς ίχνος ζωής γύρω της. Τις Πύλες του Άδη φρουρούσε ο άγριος και άσπλαχνος σκύλος Κέρβερος που είχε τρία κεφάλια, χαίτη από φίδια και αγκαθωτή ουρά. Ο βαρκάρης-χάροντας παραλάμβανε τις ψυχές των νεκρών και τις μετέφερε με τη βάρκα του στον Κάτω Κόσμο. Το αντίτιμο για το ταξίδι στον Άδη ήταν ένας οβολός, γι’ αυτό και οι αρχαίοι Έλληνες ενταφίαζαν τους νεκρούς τους με το αντίστοιχο ποσό. Η ψυχή που δεν μπορούσε να πληρώσει ήταν καταδικασμένη να περιπλανιέται και να βασανίζεται αιώνια στις όχθες του ποταμού. Ακόμα, υπήρχε εκεί κοντά στις εκβολές του το νεκρομαντείο. Σ’ αυτό μαζεύονταν όλοι οι θνητοί που ήθελαν να συναντήσουν κάποιον δικό τους νεκρό. Για να γίνει αυτό περνούσαν τον ποταμό και άφηναν στο νεκρομαντείο ως ανταμοιβή διάφορα προϊόντα όπως: λάδι, κρασί, σιτάρι και καλαμπόκι, γάλα. Ύστερα ζητούσαν όποιον ήθελαν να δουν και αυτός περνούσε την Πύλη και μπορούσαν έτσι να τον δουν. Στο χωριό Γλυκή, που διασχίζεται από τον Αχέροντα, συνηθίζεται να πιστεύουν έναν τοπικό μύθο. Αυτός ο μύθος λέει ότι στον Αχέροντα ζούσε ένας δράκος, ο οποίος πίκραινε το νερό του ποταμού, με αποτέλεσμα να μην είναι πόσιμο.Κάθε Δεκαπενταύγουστο γίνονταν θυσίες στο δράκο. Αυτός έτρωγε δεκαπέντε κορίτσια από το χωριό. Αυτό, όμως, το μαρτύριο το σταμάτησε ο Άγιος Ιωάννης, ο οποίος σκότωσε το δράκο και από τότε άρχισε να τρέχει γλυκό νερό και από αυτό το χωριό ονομάστηκε Γλυκή. Γενικά ο Αχέροντας είναι ένα πολύ όμορφο ποτάμι που το επισκέπτονται πολλοί τουρίστες. Εκεί μπορείς να κάνεις πολλές δραστηριότητες όπως: κολύμπι, πεζοπορία στα όμορφα βουνά που τον περιβάλλουν και ράφτιγκ.
Αλφειός
Ο σημαντικότερος ποταμός της Πελοποννήσου. Το όνομά του ετυμολογείται από το αρχαίο ρήμα “αλφάνω”, που σημαίνει πλουτοδοτώ, προσφέρω πλούτο, εξ ου και η λέξη “τιμαλφή”.Λατρευόταν κυρίως στην Ηλεία, Μεσσηνία και Αρκαδία. Κάποτε σκότωσε τον αδελφό του Κέρκαφο και τον καταδίωκαν οι Ερινύες. Φτάνοντας στον ποταμό Νίκτυμο, έπεσε μέσα κι από τότε πήρε το όνομά του.Σύμφωνα με τον Παυσανία, ο Αλφειός ήταν κυνηγός που αγάπησε την Αρεθούσα-νύμφη των πηγών και των δασών, αλλά εκείνη δεν τον ήθελε. Για να τον αποφύγει πήγε στην Ορτυγία, νησί κοντά στις Συρακούσες και μεταμορφώθηκε από την Άρτεμη σε πηγή πλούσια σε γάργαρο νερό. Ο Αλφειός από τον μεγάλο του έρωτα μεταμορφώθηκε σε ισχυρό υποθαλάσσιο ποταμό, την ορμητικότητα του οποίου δεν μπόρεσε να εμποδίσει ούτε ο Αδρίας (Αδριατικό Πέλαγος) και μέσω των νερών της θάλασσας έφτασε στην Ορτυγία, κοντά στην αγαπημένη του.Ο Όμηρος τον αποκαλεί “ΙΕΡΟΝ ΡΟΟΝ ΑΛΦΕΙΟΙΟ”.
Πηνειός
Πηνειός ή Σαλαβριάς, ποταμός της Θεσσαλίας. Οι πηγές του βρίσκονται στην Πίνδο. Ο Πηνειός, θεός του ομώνυμου ποταμού, κατοίκησε στην Θεσσαλία. Από την Κρέουσα (πηγή), κόρη του Ουρανού και της Γης, απόκτησε ένα γιο τον Υψέα (παραπόταμος) και μια κόρη την Στίλβη. Σύμφωνα με άλλο μύθο, ήταν πατέρας της νύμφης Δάφνης, η οποία, όταν την κυνήγησε ο θεός Απόλλωνας και την έφτασε, μεταμορφώθηκε στο ομώνυμο φυτό. Από τον Όμηρο χαρακτηρίζεται “αργυροδίνης”.
